CROMVOIRT
Gem. in de Meijerij van ‘s-Hertogenbosch, kw. Oisterwijk, Prov. Noord-Braband, Tweede distr., arr. en kant. ‘sHertogenbosch ( 4k. d., 5m.k., 2.5.d. );palende N. aan de gem. ‘sHertogenbosch, O. en N. aan Vught, W. aan Helvoirt en N.W. aan de Bosschesloot, welke haar van Vlijmen scheidt.
Deze gem. bevat het d. Cromvoirt, het geh. Deuteren en eenige verstrooid liggende huizen, beslaat eene oppervlakte van 1368 bund. 97 van roeden 78 van ellen, telt 78 huizen en 490 inw., die meest in de landbouw hun bestaan vinden.
De R.K., die hier 480 in getal zijn, behooren gedeeltelijk tot de par. van Cromvoirt, gedeeltelijk tot die van Vught. – De Herv., van welken men er een tiental aantreft, worden door de gem. Vught – en Cromvoirt gerekend.
Men heeft in deze gem. twee scholen, eene te Cromvoirt en eene te Deuteren, die gezamelijk door 90 leerlingen bezocht worden.
Het d. Cromvoirt, eertijds Cromfoirt, thans in xde wandeling veelal Crommert, ligt 1 u. Z.W. ten W. van ‘sHertogenbvosch, 1 u. W. van Vught. Men telt er in de Kom van het d. 20 h. en 140 inw.
De R.K. van dit van d. waren eertijds onderhoorig aan de par. van Vught, doch werden in het jaar 1717 daarvan afgescheiden, en maken sedert eene afzonderlijke parochie. uit, die tot het voorm. bisd. of vic. gen. napost. van ‘sHertogenbosch, dek. van Orthen, behoort, 340 zielen en daaronder 200 communicanten telt, en door eene Pastoor bediend wordt. De schuurkerk, in het gezegde jaar gebouwd, is aan den H. Lambertus toegewijd. De oude kapel, welke vroeger te Cromvoirt stond en na de Reformatie tot kerk voor de Herv. gediend heeft, is op het einde der vorige eeuw ingestort, zijnde toen het torentje alleen staan gebleven, doch dit is in het jaar 1824 afgebrokrn.
De dorpsschool word gemiddeld door een aantal van 80 leerlingen bezocht. Cromvoirt werd in het jaar 1505 door Filips den Schoonen, Hertog van Braband, als eene Heerlijkheid verpand, doch zeer weinige jaren daarna lostte ‘sHertogenbosch dit pandschap af. – In het jaar 1740 leed dit dorp geweldig door het hooge water.
Het wapen dezer gem. bestaat uit den H. Lambertus.
CROMVOIRT (BINNENPOLDER – VAN -)
Pold. in de Meijerij van ‘sHertogenbosch, kw. Oisterwijk, prov. Noord Braband, Tweede distr. arr. en kant. ‘sHertogenbosch, gem. Cromvoirt; palende N. aan den pold. den Ham – en – Rijskampen., O. aan de gem. Heigronden van Cromvoirt, Z. aan de hooge akkers tegen de geh. Loveren, W. aan de Zandlei.
Deze pold. die reeds vroeg is ingedijkt, beslaat eene oppervlakte van 155 bund, 28 van roeden 91 van ellen, telt., met het d. Cromvoirt, dat 27 boerenhof-steden, en wordt door steenen duikers, elk voorzien van eene deur, op den pold. de Ham – en – Rijskampen en vervolgens op de Dieze, van het overtollige water ontlast.
( bron: Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden. 1841 door A.J. van der Aa – derde deel C en D )
